RITUELEN (GEBRUIKEN), FEESTEN EN SYMBOLEN

*Wat betekent Advent Klik hier om te lezen

*Wat is Kerstmis, Pasen, Pinksteren en Hemelvaart en St Nicolaas Klik hier

*Hoe zijn heidense gebruiken ontstaan Klik hier

*Rituelen Klik hier

*Symbolen Klik hier

Naar de ouders pagina

Home

Op deze pagina staat uitleg over verschillende Christelijke feesten, zowel Katholiek als Protestants.
Hier kun je informatie halen, dat van nut kan zijn op school, in de kerk, of thuis. Er staat ook informatie op over heidense gebruiken, de paashaas bijvoorbeeld, dit heeft niet met het Christelijk geloof te maken, maar het is puur ter informatie. Misschien kun je er wat mee. Op deze pagina staan weinig plaatjes om het uitprinten te vergemakkelijken.

UITLEG VAN ADVENT:

Het woord 'advent' is afgeleid van het Latijn: adventus (=komst, er aan komen) en advenire (= naartoe komen). Letterlijk betekent Advent: God komt naar ons toe. De Advent heeft in de liturgie een dubbel karakter:
1)Het is de voorbereidingstijd op het Kerstfeest, de geboorte van Jezus Christus in onze mensengeschiedenis ruim 2000 jaar geleden.
2)Eveneens is de Advent de periode van verwachting van Jezus'  wederkomst op aarde.

Advent begint op zondag vier weken voor Kerstmis, dus de zondag tussen 26 november en 4 december.De zondagen van deze tijd heten 1e, 2e, 3e, 4e zondag van de Advent. Zo leven wij in de Advent naar het kerstfeest toe, opdat Jezus, Emmanuel God-met-ons, ook in ons eigen leven geboren mag worden. In deze periode worden wij uitgenodigd om verwachtingsvol uit te kijken naar Kerstmis.
Wij maken ons hart klaar om Hem te ontvangen en opnieuw binnen te laten. De liturgie van de 4 adventszondagen wil dit ondersteunen en stapsgewijs gestalte geven.

In de Katholieke kerk komt een adventskrans te hangen. Daar staan vier kaarsen op. Iedere zondag van de Advent wordt er een kaars ontstoken. We zien uit naar de komst van Jezus, 'het Licht der wereld'. Hoe meer kaarsen van de adventskrans branden, hoe meer licht er is, dat wil zeggen hoe dichter Jezus, het Licht, nabij is. De adventskrans is gemaakt van dennengroen; groen uit de natuur dat tegen de winter kan. Het paarse lint dat doorheen het groen is geslingerd, spoort ons aan tot nadenken over onszelf.

De priester draagt in deze adventstijd een paars kazuifel. (dit is de mantel dat een pastoor in de katholieke kerk draagt)
Paars is de kleur van bezinning, boete en bekering. In de advent wordt het 'Eer aan God' (Gloria) niet gebeden of gezongen. Dit vreugdelied zongen de engelen in Betlehem bij de geboorte van Jezus. We zingen het in de Advent niet, omdat de Advent een tijd van inkeer is: zo klinkt het met Kerstmis weer als een nieuw lied. Dat nieuwe lied mogen we met Kerstmis met de engelen meezingen, vol blijdschap om de geboorte van Jezus.

Omhoog

FEESTEN

Kerstmis
Kerstmis is afgeleid van “Christus-mis”. Op het kerstfeest wordt de geboorte van Jezus herdacht. Het is het feest van de komst van het goede in de wereld.
Het is het feest van de vrede. De datum van kerstmis valt altijd op 25 december. Deze datum is in Rome circa het jaar 330 als datum gekozen, waarschijnlijk in verband met het zonnewendefeest van 'sol invictus' (de onoverwinnelijke zon) met de bedoeling dit heidens feest om te zetten in een christelijke feestdag.

Met kerstmis worden kerstbomen versierd en onder de kerstboom wordt een kerstkribje gezet met beelden. Het Kerstfeest wordt voorafgegaan door de advent. Advent is de periode van vier weken vóór Kerstmis.
De zondag van de eerste adventweek is het begin van het kerkelijk jaar. Het kerkelijk jaar is de kerkelijke indeling van het jaar volgens elkaar opvolgende feest- en gedenkdagen. Het jaar is in twee helften verdeeld: de tijd van advent tot en met Pinksteren (met de kerst- en paaskring) en de feestloze tijd. Het jaar opent met de eerste adventszondag.

Kerstthema's:

2000 Met knutselwerkjes
2001 Met uitprintbare kerstkaartjes
2002 Met het thema: de kleine trommeljongen
2003 Drie verhalen over Kerst en meer
2004 De kerstman en Jezus
2005 Een ster in de nacht
2006 De Adventskrans

Pasen

De datum van de eerste paasdag valt op de eerste zondag na volle maan na het begin van de lente. De oorsprong van de Christelijke paasviering ligt in de joodse liturgie, die voor de Joden heel belangrijk is vanwege de herdenking van de bevrijding uit Egypte. De tocht door het water en de woestijn naar het beloofde land.
De Witte Donderdag, Goede Vrijdag en Stille- of Paaszaterdag zijn een voorbereiding op de Paaszondag. Hierna komt de Paaswake, die een nachtelijke plechtig viering is, waarin licht en water als symbolen van het nieuwe leven een grote plaats innemen.
Pasen werd in de oerkerk elke zondag gevierd. Het werd gezien als het feest van de wederopstanding van de Heer en zijn zege op de dood, het hoogtepunt van het kerkelijk jaar. De aanleiding van dit feest is de opstanding van Christus. De betekenis is de herdenking van de dood en verrijzing van Jezus Christus.

Op Goede Vrijdag stierf Jezus aan het kruis. Hij nam de schulden van ons op zich. Drie dagen later stond hij op uit zijn graf. Bij dit feest zijn veel symbolen en gebruiken. In de stille week, de week voor Pasen, worden dagelijks korte vieringen gehouden.
Op Witte Donderdag delen christenen brood en wijn met elkaar.
Op Goede Vrijdag staan we in de kerk stil bij de dood van Jezus aan het kruis.
Op paaszaterdag is er 's nachts een paaswake. Er worden dan kinderen gedoopt en ook wordt de paaskaars aangestoken.
Dit is een teken, dat de donkere tijd is afgelopen en dat het licht komt. Deze kaars brandt tot en met Hemelvaartsdag bij de belangrijke feestelijke plechtigheden in de kerk.

Op de eerste paasdag worden nieuwe kleren aangetrokken. Er zijn paaseieren als symbool van vruchtbaarheid en herleving van de natuur. De eieren worden met Pasen versierd en geverfd en meegenomen naar de kerk. Daar worden ze verborgen. Na het vinden mogen de kinderen ze opeten. Door het feest komen de mensen bij elkaar om het met elkaar te vieren.

Paasthema's:

Paaspagina van 2001
Paaspagina van 2002
Paaspagina van 2003
Paaspagina van 2004
Paaspagina van 2005

Paaspagina van 2006

Omhoog

Pinksteren

Pinksteren is het feest van de inspiratie.
Er wordt herdacht dat de leerlingen van Jezus, na de grote teleurstelling en schrik na Jezus' terechtstelling, de inspiratie vinden om Zijn werk voort te zetten, en om Zijn leer verder uit te dragen.

Enige tijd nadat Jezus definitief afscheid heeft genomen van zijn leerlingen, ontvangen zij een enorme kracht om de leer van Jezus verder door te geven aan wie ervoor openstaat.
In bijbelse termen spreekt men van 'vervuld worden van de Heilige Geest'. Op afbeeldingen wordt deze inspiratie verbeeld door vlammen boven de hoofden van de volgelingen van Jezus. Pinksteren wordt gevierd op de vijftigste dag na Pasen.

Heel belangrijk in onze geloofstraditie is de Heilige Geest. De levensadem Gods' die ons inspireert en leidt. Het is belangrijk om regelmatig te bidden tot de Heilige Geest De heilige geest, vaak afgebeeld als een duif, komt veelvuldig voor in de heilige Schrift. U kent ongetwijfeld het volgende verhaal:
De apostelen zijn in een kamer. Maria is in hun midden. Opeens een hoop lawaai en daar daalt de Heilige Geest op hen neer. tongen van vuur zweven boven hun hoofd; de Heilige Geest, de Trooster en Helper in ons midden, is gekomen, zoals Jezus dit had beloofd.

Hemelvaart

Op hemelvaartsdag wordt het definitieve afscheid van Jezus van zijn leerlingen herdacht. Bij zijn afscheid vertelt Jezus aan zijn volgelingen dat zij de woorden en de kracht zullen krijgen om zijn leer verder uit te dragen. Hemelvaartsdag valt op de 40e dag na Pasen.

Sint Nicolaas

Het woordje Sint zegt het al: Heilig.
De heilige St. Nicolaas.
Hij was ook bisschop van Myra in Klein-Azië (nu Zuidwest-Turkije).
Daar komt hij ook vandaan, en niet uit Spanje zoals velen denken.
Het Sinterklaas feest wordt in Nederland gevierd door bijna iedereen,
of je nu Katholiek bent of Protestant.
Protestanten hebben geen heiligen, maar toch wordt het dus gevierd.
Het is het feest van de cadeautjes.
Sint Nicolaas staat bekend omdat hij zoveel aan arme mensen gaf.
De kerstman heeft in Amerika de naam van Sint Nicolaas overgenomen (Santa Claus)
De kerstman is verzonnen door een bekend colamerk.

Omhoog

Hoe zijn heidense gebruiken ontstaan

Het ei
Het maakt niet uit of je de heidense of christelijke versie van het feest voor ogen hebt. Het ei is bijna overal ter wereld symbool van de opstanding en dus hét symbool voor Pasen.

Al eeuwen lang worden eieren beschilderd. Vroeger kleurde men eieren in de kleuren van het altaar en liet men ze in de kerk wijden. Voor niet gelovigen waren de heldere kleuren waarmee eieren werden beschilderd een weerspiegeling van het zonlicht in de lente.

Er werden vroeger al eierrolwedstrijden gehouden en eieren werden uitgewisseld tussen geliefden of (in de Middeleeuwen) aan bedienden cadeau gedaan. En nog steeds zijn eierspelletjes een leuke, ontspannen 'opleuking' van het Paasontbijt.

Het verstoppen van eieren hebben we te danken aan de oude gewoonte om eieren in akkers te begraven om deze vruchtbaar te maken. Nog steeds staan ouders op Paaszondag voor dag en dauw op om eieren te verstoppen die de kinderen even later met veel plezier en ijver mogen zoeken.

De haas
De paashaas is wel een heel bijzonder dier. Niet alleen is hij onzichtbaar, maar ook zou hij een gouden vacht hebben. Het is niet zo vreemd dat over zijn ontstaan verschillende verhalen de ronde doen.
Net als het ei, is de haas - vanwege zijn voortplantingsdrang - te zien als vruchtbaarheidssymbool. Het was niet voor niets een van de symbolen van de vruchtbaarheidsgodin Isjtar. Het konijn had voor ons wellicht meer voor de hand gelegen. Dit diertje werd echter pas in de Middeleeuwen in ons land gesignaleerd.

Een ander verhaal vertelt dat de paashaas eigenlijk een vogel is die zich zo had misdragen, dat hij voor straf in een haas werd veranderd. Nu mag hij nog maar één keer per jaar eieren leggen, die hij goed moet verstoppen. De meest logische verklaring lijkt wel te zijn dat eieren die door vogels in verlaten hazenlegers werden gelegd, per ongeluk werden aangezien voor 'hazeneieren'.

Het eerste eetbare paashaasje werd begin 1800 in Duitsland gemaakt van deeg en suiker. De Paashaas werd door Duitse immigranten in de achttiende eeuw meegenomen naar Amerika. In die tijd bouwden kinderen een nest waarin de Paashaas zijn eitjes kon achterlaten.

Omhoog

Het paasvuur
Het paasvuur stamt uit de heidense oorsprong van ons Paasfeest. Vroeger werden op heuveltoppen vuren aangestoken om de demonen van de winter te verjagen. Vuur staat al eeuwen lang symbool voor reiniging en vruchtbaarheid.

De kerstboom
De kerstboom is het kerstsymbool bij uitstek, bijna in alle huizen staat met kerst een kerstboom. En vaak met cadeautjes eronder. Bij Katholieken zie je heel vaak een stalletje met beeldjes onder de kerstboom staan.
De kerstboom is al heel oud, er werd al een boom in huis gezet meer dat 1000 jaar voor Christus. Bomen worden in vrijwel alle culturen op de een of andere manier vereerd.

Het vereren van de bomen werd onder andere gedaan door deze te versieren met bijvoorbeeld zilver en goud (Jeremia 9 vers 4). Ook werden in het oude Babylon afbeeldingen van zon, maan en sterren gebruikt. Dit alles ter ere van de zonnegod.

Het vereren van bomen of boomgeesten is voornamelijk vanuit de noordelijke landen tot geheel Europa door gedrongen. Het heeft tot de 17e eeuw geduurd voor de dennenboom algemeen geaccepteerd werd als kerst-ritueel. Men begon in Duitsland met het binnenshuis plaatsen van dennenbomen. Dit werd voornamelijk gedaan door zeer rijke mensen. Pas in 1841 werd dit gebruik door Prins Albert de echtgenoot van Koningin Victoria ontdekt. Hij liet een grote dennenboom optuigen naar Duits voorbeeld en al snel volgde de Engelse adel en later ook de gewone burgers.

De meeste van onze 'kerstattributen' hebben te maken met het afwenden van onheil en het aantrekken van voorspoed en geluk. Dat is inderdaad de reden waarom Jezus Christus geboren is. Doordat Jezus Christus naar de aarde kwam wendde Hij ons onheil dat door Adam in de wereld was gekomen af en bracht ons 'leven en overvloed' (Joh 10:10)
Laten we goed beseffen dat deze dingen wezenlijk niets met kerst en pasen te maken hebben en slecht een overblijfsel van oude rituelen zijn.

Omhoog

RITUELEN

De doop, het vormsel en belijdenis

Bij de doop beloven de ouders hun kinderen christelijk op te voeden.
Er wordt water over het hoofd van het kindje gesprenkeld. De doop is schoongewassen worden van je zonden en een beetje nieuw mens worden, net als Jezus bij zijn opstanding.

De doop staat symbool voor het aannemen van een nieuwe houding van daadwerkelijk streven naar oprechtheid en liefdevolheid. Vroeger werd daarom alleen in de paasnacht of paasmorgen gedoopt, nu op bijna elke zondag.

Bij de eerste christenen werden volwassenen gedoopt, die konden zelf kiezen, een babytje niet.
Daarom is er ook vormsel en belijdenis.
Het vormen gebeurt in de Rooms-Katholieke kerk door handoplegging en een kruisje op het voorhoofd met speciale zalf van de bisschop op 11 of 12 jarige leeftijd.
In de protestantse kerk doe je op 18 of 19 jarige leeftijd door enkele vragen met 'ja' te beantwoorden de belijdenis.
Vormsel en belijdenis zijn beide het moment waarop je als volwassen lid van de kerkgemeenschap mee gaat tellen.

Katholieke sacramenten

In de Rooms-Katholieke kerk nemen kinderen rond hun 7e jaar voor het eerst volledig deel aan de 'Maaltijd van de Heer' of 'eucharististische maaltijd'.
Deze eerste deelname aan het sacrament van de eucharistie wordt Eerste Communie of Eerste Heilige Communie genoemd en wordt in het algemeen zeer feestelijk gevierd in de parochie waartoe de kinderen behoren. Eerste Communie is één van de drie stappen in de inwijding of initiatie in het katholiek christelijk geloof.
De eerste stap is de doop met water, meestal in het eerste levensjaar van het kind. Door de doop wordt hij of zij opgenomen in de kerkgemeenschap.
De tweede stap is de Eerste Communie, de eerste keer dat het kind volledig mag deelnemen aan de 'Maaltijd van de Heer' of eucharistie en het heilig brood ontvangt (te communie gaat).
De derde stap is het vormsel, dat meestal rond 12-jarige leeftijd wordt toegediend door de bisschop. Door handoplegging en zalving ontvangen de kinderen of jongeren de Heilige Geest, de kracht die hen in hun leven zal sterken. Doopsel, vormsel en eucharistie worden sacramenten genoemd.

Andere sacramenten zijn:

  • Het huwelijk het jawoord geven ten overstaande van God en de mensen in de kerk
  • Het priesterschap, tot priester gewijd.
  • Het boetesacrament of de Biecht. Je zonden vertel je aan de priester.
  • De ziekenzalving, een ernstig zieke sterken.

    Avondmaal

    Bij het avondmaal denkt men aan de laatste keer dat Jezus met zijn dicipelen de avondmaaltijd nuttigde. Dit herinneren gebeurt in de eucharistie (=dankzegging). De protestanten noemen het 'Avondmaal'. Dit gaat altijd ongeveer hetzelfde.
    De pasto(o)r / priester zegt dan het volgende: "Jezus nam het brood, sprak de dankzegging, brak het in stukken en gaf die aan de leerlingen met de volgende woorden:
    "Neemt en eet hiervan, want dit is mijn lichaam". Toen nam Hij de beker met wijn, dankte God en gaf hen de beker met de woorden: "Drink er allen uit, want dit is mijn bloed waardoor het verbond met God wordt bekrachtigd..."

    SYMBOLEN

    Als mensen geen woorden meer hebben om te zeggen wat ze voelen,
    denken of geloven, dan nemen ze hun toevlucht tot symbolen.

    Het kruis

    Een kruisje geven: een gebaar van tederheid voor je kind,
    een vraag naar geborgenheid, die geen mens alleen kan geven;
    je vraagt aan God om bescherming en bewaring.

    Het kruisteken zijn twee balken een verticale en een horizontale.
    De verticale toont ons het verbond, de liefde van God tegenover de mensen.
    De horizontale band is de balk van de kruistocht en geeft ons meteen een opdracht:
    Omarm mekaar, heb mekaar lief.
    Op het kruispunt komen we Jezus tegen. Hij is de mensgeworden Zoon van God.
    Hij heeft ons voorgeleefd dat wij ten volle kunnen leven en leven gevend zijn voor elkaar.
    Soms kan je een kruisje krijgen vergezeld van de woorden “God zegene en beware je”.
    Telkens wanneer je dit krijgt, willen we je zeggen: wij hopen dat je doorheen onze handen,
    ons bezig zijn met jou, Gods liefde voor jou mag voelen.

    Handoplegging

    Handen, wenkende handen, uitnodigende handen, open handen, gevende handen, biddende handen,
    een begeleidende hand op je schouder, iemand op handen dragen,
    maar ook straffende handen, gebalde vuisten …
    Handen spreken voor zichzelf.

    Doven en slechthorenden spreken vaak met hun handen – gebarentaal.
    Iemand bij de hand nemen …

    Door iemand de handen op te leggen, kan je zonder woorden heel wat doorgeven. Je kan er veel over praten.
    Handen moet je voelen. Iemand anders met je handen aanraken, is zelf ook aangeraakt worden.

    We kunnen samen een oefening doen en elkaar iets laten voelen:
    1) Ogen dicht en probeer te voelen wat het ons doet als wij iemand de handen opleggen, wat voelen wij als iemand ons de handen oplegt?
    Leg je beide handen op de schouders van de persoon voor je.
    Laat ze daarop rusten, voel zelf hoe zwaar de handen van de ander op je doorwegen.
    Probeer nu je handen niet zo zwaar te laten wegen op de rug van de ander.
    Probeer de schouders van de ander te verlichten. Voel hoe je warmte doorgeeft.
    Hoe reageer je zelf, ben je geneigd om te lachen, je weg te trekken of laat je het toe?

    2) Leg één hand op de schouder van de andere en probeer bemoediging door te geven. Merk op wat je voelt bij jezelf.
    3) Leg beide handen heel zachtjes op het hoofd van de ander. Heel voorzicht, want je wilt hem/haar beschermen. Hoe voelt het aan als je handen zo op je hoofd voelt?
    4) haal één hand weg van het hoofd en probeer met de andere hand heel zachtjes door de haren te strelen alsof je wil zeggen: dat heb je goed gedaan, ik vind je fijn.
    5) kringgesprek:
    - wat heb je gevoeld?
    - hoe was het om iemand aan te raken?
    - hoe was het om aangeraakt te worden?
    - voelde je onwennig?
    - leuke oefening of niet? Kan je vertellen waarom?

    Omhoog

    Water

    Water, het is nooit door mensenhanden gemaakt.
    Water speelt in ons leven een enorme rol.
    Water heeft je als baby beschut, voor je geboren werd.
    Water drenkt de aarde en maakt vruchtbaar.
    Zoals de dauwdruppels een nieuwe dag aankondigen,
    Zo doet water herboren worden.
    We maken dagelijks veelvuldig gebruik van water zonder erbij stil te staan.
    En toch is ook dit een wonder.
    Water kan ons raken als we er intens van kunnen genieten:
    een verkwikkende douche 's morgens, een wandeling langs de zee, het gekletter van een waterval.
    Om nog maar te zwijgen van een glas koud water in volle zomer of een duik in het water als het drukkend heet is.

    De bijbel staat ook vol 'water' …
    O.T.
    - water uit de rotsen Ex.17,1-7
    - Rode Zee Ex.13,17-22

    In de naam van God zijn de kinderen van Israël weggetrokken uit Egypte naar het Beloofde land. Doorheen het water van de zee, zijn zij gegaan en ontkomen aan de greep van hun onderdrukkers. Zo is het water voor ons het teken geworden van bevrijdding uit de verdrukking, van geboorte tot nieuw leven.

    N.T.
    - Jezus wandelt over het meer Mat. 14,22-23
    - Genezing van de blindgeborene Joh. 9.1-12
    - Voetwassing (Laatse Avondmaal) Joh. 13,1-20
    - Wonderbare visvangst
    - Water in wijn

    Vol geheimen is het water: eenvoudig, helder, belangeloos.
    Water wast wat onzuiver is, verkwikt wat dorstig is.
    Water is oersymbool van leven op aarde, van Gods schepping.
    In water omhelzen we Gods levenskracht.
    In water omhelst God zijn schepselen.

    Omhoog

    Olie

    Wie heeft er al eens gemorst op een harde steen? Wat je ook probeert, het gaat er niet meer uit. De olie dringt er diep in.

    Olie versoepelt elke beweging en dringt door alles heen. Denk maar aan alle potjes in de badkamer om je huid te versoepelen, je rimpels weg te werken, je te beschermen tegen de zon en je een lekker chocoladekleurtje te geven …

    Het gieten van olie op wonden was vroeger een algemeen gebruik.
    Het zalven met olie was een helend gebaar, uitdrukking van bekommernis en tedere zorg. (Barmhartige Samaritaan).

    Chrisma is samengesteld uit olijfolie en balsem en verwijst naar de zalvingen uit het Oude Testament, waar over koningen, priesters en profeten olie werd uitgestort, zodat zij getuigen werden van Gods goedheid en kracht.
    Op het einde van het Oude Testament begon men uit te kijken naar de waarachtige Gezalfde, de Messias of de Christus. Bij het doopsel werd je met chrisma gezalfd op het kruin, nog niet op het voorhoofd. Het spreekt de hoop uit dat de liefde van God zodanig mag door dringen in de dopelingen, zodat hij/zij die liefde mag uitstralen in zijn/haar vriendschap met vele mensen.
    Bij het vormsel, wordt het chrisma aangebracht op het voorhoofd, als een tweede voltooide zalving. Dit is Gods tatoeage voor jou.

    Olie dringt in het papier en maakt het doorzichtig. Dit is een opdracht naar alle gedoopten: zo moeten we ook zijn, we hebben niets te verbergen. Het papier wordt mooier ...

    Olie blijft afgeven, ieder die met ons in contact komt moet “merken” dat wij gezalfd/getatoeëerd werden.

    Omhoog

    Kaars

    Samson en Gert zingen: 'Als je bang bent in het donker moet je fluiten …'
    Veel kinderen zijn bang in het donker.
    Daarom laten we ergens een klein lichtje branden.
    Zonder licht kan geen mens leven.
    Zonder het veilige gevoel
    dat een licht je de weg wijst
    kan je de duisternis niet aan.
    De brandende kaars is het teken van Gods liefde.

    De kaars wordt ontstoken aan de paaskaars.
    Deze kaars spreekt ons van Jezus die van Zichzelf zegt
    dat Hij het licht is van de wereld.

    Met de doopkaars krijgen wij een opdracht:
    licht voor anderen zijn.

    Omdat wij hopen dat er in jou
    altijd meer licht zal zijn dan duisternis,
    steken wij de kaars aan.
    Hemels is de aarde
    voor hen die houden van de zon,
    van de lucht, van de vlinders en de vogels
    van de mensen en de dingen,
    die juichen en zingen,
    en lachen en dansen
    om de wonderen van het leven.

    Als je denkt dat er op deze pagina nog iets mist me dan.

    Omhoog


    Met dank aan Martijn