Rembrandt Harmensz. van Rijn

1606 - 1669

portret van Rembrandt Harmensz. van RijnNoord-Nederlands schilder, tekenaar en etser; vaak gezien als de belangrijkste uit de Gouden Eeuw. Als geboortejaar wordt doorgaans 1606 aangehouden, hoewel er schriftelijke bronnen zijn waarin Rembrandt zelf zegt in 1607 geboren te zijn.

Rembrandt werd geboren in Leiden, waar hij leerling werd van de schilder Jacob van Swanenburgh. In 1624 ging hij een half jaar in de leer bij de Amsterdammer Pieter Lastman, die veel invloed op hem had. Velen stellen dat hij zich ook liet beïnvloeden door het donker-licht-gebruik (clair-obscur) van Caravaggio, via diens volgelingen in de Utrechtse school zoals Gerard van Honthorst, en via Lastman.

Rembrandt was ook een begenadigd tekenaar en etser. Het is bekend dat hij een grote collectie etsen bezat van onder meer Albrecht Dürer en Lucas van Leyden.

Samen met zijn vriend Jan Lievens had hij enige tijd een atelier in Leiden. In 1631 vestigde hij zich definitief in Amsterdam. Daar ontwikkelde hij zijn kenmerkende gebruik van licht en donker en bleek zijn fascinatie voor gezichten (bijv. De anatomische les van dr. Nicolaas Tulp, 1632). Mede door zijn huwelijk (1634) met Saskia van Uylenburgh, pleegdochter van een vooraanstaand kunsthandelaar, kreeg hij veel opdrachten voor portretten.

In 1639 verhuisde hij naar een groot pand in de Breestraat, aan de rand van de joodse buurt. Dat gaf hem de gelegenheid om joodse gezichten te bestuderen, een inzicht dat de waarachtigheid van zijn bijbelse werk ten goede kwam. Rembrandt heeft ongeveer 300 werken vervaardigd met bijbelse thematiek.

Zijn schilderwerk was aanvankelijk vrij barok, maar vanaf ca. 1640 versoberde het en gaf het blijk van diepe invoeling in de emoties van de geportretteerden. De bekende Nachtwacht (gebruikelijke benaming van De compagnie van Frans Banning Cocq en Willem van Ruytenburch, 1642) wordt als een laatste barokke uitspatting gezien. De versobering werd waarschijnlijk ingegeven door het jonge overlijden van een drietal kinderen en van Saskia (1642).

Rond 1647 trok Hendrickje Stoffels bij Rembrandt in. Zijn financiële positie verslechterde dusdanig dat hij in 1656 failliet werd verklaard - door een economische crisis moest hij de hypotheek van zijn woonhuis en atelier in de Breestraat in één keer afbetalen. Hij verhuisde naar een woning aan de Rozengracht. Hendrickje overleed in 1663, zijn zoon Titus in 1668. In zijn laatste jaren produceerde Rembrandt, gerijpt door tegenslag, nog een aantal meesterwerken, zoals De staalmeesters (1662), Het joodse bruidje (1665), David en Saul (ca. 1657) en enkele zelfportretten. Rembrandt overleed in 1669 te Amsterdam.

Onder zijn omvangrijke oeuvre bevinden zich ongeveer 300 werken geïnspireerd op een bijbels verhaal. Op deze site staat een selectie alsmede een artikel dat een overzicht probeert te geven van zijn bijbelse werk. Treffend in al die werken is de manier waarop Rembrandt er in slaagde het gewicht van het moment vast te leggen.

Het portret is een uitsnede van een zelfportret uit 1640.

Enkele leerlingen van Rembrandt: Ferdinand Bol, Gerard Dou, Carel Fabritius, Govert Flinck, Arent (Aert) de Gelder en Nicolaes Maes.

werk van Rembrandt Harmensz. van Rijn