Sterke start
De eerste kennismaking met ouders en de leerling, elkaar leren kennen, routines leren kennen. Een veilig klimaat in de groep en de beginsituatie vaststellen. Investeer in een goede start!
Sterke start
Als een leerling wordt aangemeld op school, volgt er een inschrijving met ouders. Tijdens dit gesprek deel je informatie met elkaar. Ouders geven informatie over hun kind, waar je op door kunt vragen. Als school deel je ook informatie over jullie school (stap 1: Het inschrijfgesprek).
Vervolgens start de leerling op jullie school. De eerste tijd richt je in op een goede landing van de leerling in de groep. Het creëren van een veilig pedagogisch klimaat en aansluiten bij de cultuur en de thuistaal helpen daarbij (stap 2: Start van de nieuwe leerling).
De eerste periode gebruik je ook voor observatie. Je stelt de onderwijsbehoeften vast. Dit noemen we ook wel de brede intake (stap 3: Brede intake). Aan de hand hiervan stel je een plan op en bepaal je het doorstroomperspectief van de leerling (stap 4: Doorstroomperspectief).
Stap 1: Het inschrijfgesprek
Als een leerling wordt aangemeld op school, volgt er een inschrijving met ouders. In dit gesprek deel je informatie met elkaar. Het inschrijfgesprek is de eerste stap voor een passend onderwijsaanbod voor de leerling. Als school deel je informatie over het reilen en zeilen op de school. Vraag ouders vooraf of je informatie mag opvragen bij de eventuele oude school.
In gesprekken met ouders is het belangrijk dat je elkaar begrijpt. Zorg voor een tolk of gebruik (indien mogelijk) een vertaalapp.
Inschrijfgesprek
Dit gesprek is de eerste stap voor een goede start van de leerling op jullie school. Naast dat je basisinformatie over de school deelt, haal je informatie op over de leerling. Ouders kennen hun kind het best en kunnen waardevolle informatie geven over de leerling. Als ouders toestemming hebben gegeven om informatie op te vragen bij de voorgaande school, kun je vragen stellen over deze informatie. Ging de leerling met plezier naar school? Waar liggen zijn/ haar interesses? Kan hij/zij lezen in de thuistaal?
Ook kan in het gesprek informatie naar voren komen die belangrijk is ter voorbereiding op de komst van de leerling in de groep. Al deze informatie is input en onderdeel van de brede intake. Kijk goed of ouders het gesprek kunnen volgen. Het kan voor ouders veel zijn voor één gesprek.
Tips:
– Lees van te voren over de culturele achtergrond van de leerling en ouders. Achtergrond leerling
– Een brugfunctionaris kan ouders ondersteunen om zicht te krijgen op het reilen en zeilen op een school. Brugfunctionaris
Elkaar begrijpen
Soms is er geen gemeenschappelijke taal. Om elkaar in het gesprek goed te verstaan en de juiste informatie te krijgen of over te brengen, is het goed om een tolk in te zetten. Ook bij belangrijke oudergesprekken kan een telefonische of live tolk zorgen voor en volwaardige gesprek. De inzet van een vertaalapp is ook een optie, mits de taal van ouders beschikbaar is.
Tip: Wellicht kan een brugfunctionaris ouders aansluiten bij het gesprek.
LOWAN heeft een overeenkomst met Global Talk hierdoor kunnen scholen met nieuwkomers gebruik maken van gereduceerde tarieven. Zie onderstaande link voor meer informatie.
Handige vertaalapps zijn bijvoorbeeld: Say Hi, Google Translate
Informatie over de school
In het inschrijfgesprek deel je ook belangrijke basisinformatie over de school.
Daarnaast spreek je wederzijdse verwachtingen uit: wat kunnen ouders verwachten van de school en omgekeerd? Misschien kan de ouder iets betekenen voor de school? Bijvoorbeeld voor sportlessen, kunst/cultuur of eventueel voor lessen in de thuistaal.
De taalschool in Haarlem heeft een verkorte en een reguliere schoolgids met korte teksten met visuele ondersteuning.
Sterke start met goede intake
Paul Nijhof was een van de sprekers op de LOWAN-PO studiedagen 2024. Jouw kennismaking en intake is de basis voor een fijne start, meer ouderbetrokkenheid en effectieve samenwerking. Vanuit praktijkervaring een presentatie over intercultureel werken, het stellen van gerichte vragen voor het onderwijsproces en het afhandelen van formele regelzaken.
Meer over de cultuur en schoolsysteem weten is belangrijk. Hieronder een aantal links
-
De wereld van Poolse leerlingen in Nederland
Er wonen veel Poolse gezinnen in Nederland, echter hebben maar weinig ouders een vaste baan. Dit zorgt voor veel onzekerheid, langere werktijden en lage inkomsten. Dit heeft tot gevolg dat er al vroeg veel zelfstandigheid van de kinderen wordt gevraagd. Veel kinderen hebben eerst een tijd bij familieleden gewoond, totdat ze naar Nederland kwamen.
De wereld van Poolse leerlingen in Nederland -
Leerlingen van Bulgaarse afkomst
Momenteel komen er veel ‘Nieuw Roma’ in Nederland. Deze komen vaak uit de Bulgaarse regio Sjoemen en spreken Turks. Veel van deze gezinnen leefden in Bulgarije in diepe armoede en waren slachtoffer van sociale uitsluiting. Veel van de kinderen zijn nog niet naar school geweest. Rapport van Pharos over o.a. Roemeense kinderen
-
Meer over Syrië
De meeste vluchtelingen die asiel aanvragen in Nederland komen momenteel uit Syrië. Begin 2020 kwam de film ‘For Sama’ uit, deze film is gemaakt door een Syrische moeder die graag voor haar kind wil vast leggen hoe de situatie in Aleppo is. De film geeft een beeld van Syrië in de oorlog. For Sama is bijvoorbeeld te bekijken via Pathe online.
-
Roemeense schoolsysteem
Nuffic beschreef het Roemeense onderwijssysteem. Wat opvalt is dat alle 11-jarigen naar ‘gimnazia’ gaan. Dit kan een misverstand worden m.b.t. voorlichting over het Nederlandse onderwijssysteem. Het is daarom goed om iets meer te weten over het onderwijssysteem.
Roemeense schoolsysteem -
Meer over Eritrea
Al eens op huisbezoek geweest bij een van je Eritrese leerlingen? Wellicht werd je getrakteerd op ‘injera‘ of een kop heerlijke koffie. Naast het heerlijke voedsel en de goede koffiebonen is er natuurlijk nog veel meer over dit land te leren. Een welkomstgroet in het Tigrinya ‘እንቋዕብደሐንመጻእካ’ betekent letterlijk ‘fantastisch dat je veilig bent aangekomen. Een taal en land om echt iets meer over te leren! Factsheet van Pharos over Eritrea
-
Meer over Somalië
In 1995 en 2007 kwamen veel Somaliërs naar Nederland, nu komen er veel vanwege gezins-hereniging. Somalië is een land waar meisjesbesnijdenis voorkomt. Het is dus heel belangrijk om alert te zijn op bepaalde signalen (bijv. een bepaalde periode vrij). Pharos heeft diverse brochures gemaakt – Pharos – kennisbank Somalië
Stap 2: Start van de leerling
Voor de nieuwe leerling is het spannend om in een onbekende groep te starten. Als de leerling zich veilig en vertrouwd voelt, komt deze ook pas tot ontwikkeling. Het creëren van een veilig pedagogisch klimaat, waarbij aandacht is voor de cultuur en thuistaal van de nieuwe leerling helpen daarbij. Zorg voor een fijne start in de groep, help de leerling te wennen aan school, houd rekening met de achtergrond van de leerling en geef de thuistaal en de cultuur een plek. Ook activiteiten voor groepsvorming, duidelijke regels en routines helpen hierbij. Dit proces levert ook informatie op voor de brede intake. De eerste periode gebruik je ook voor observatie. Je stelt de onderwijsbehoeften vast.
Tips voor de eerste dagen
- Een maatje die dezelfde taal spreekt
- Als leerkracht non-verbaal communiceren
- Leerlingen eigen tafel en stoel geven (veilige plek)
- Foto/ vlag of naam van de leerling
- Leg materiaal klaar waar de leerling zelfstandig mee kan werken (Ipad, kale sommen etc..)
- Rondleiding in het gebouw (wc, gymzaal etc..)
- Ruimte en tijd voor de leerling om te spelen (denk aan: Kapla, bouwhoek, huishoek, kleurplaat)
- Groepsvormende spelletjes met weinig taal
- Ouders zijn welkom in de klas en op school
- Ouders koppelen aan een ouder-maatje
Schoolgewenning Ter Apel
Ter Apel is een nieuwkomersschool met zeer veel ervaring. De school in Ter Apel biedt ook onderwijs aan de leerlingen die net in Nederland zijn en vervolgens maar kort op hun school verblijven. Dit team is zeer ervaren in een veilig klimaat creëren en ze zetten een beredeneerd aanbod neer.
Groepsvorming
De komst van de nieuwe leerling in de groep heeft invloed op de groep. Het is belangrijk om ruimte te bieden voor de groepsvorming. Hier zijn diverse methodieken voor ontwikkeld zoals Wereldreizigers, Team Up en Vreedzame school voor nieuwkomers.
Stap 3: Brede intake
De eerste periode gebruik je voor observatie. Je stelt de onderwijsbehoeften van de leerling vast. Dit wordt ook wel de brede intake genoemd. Deze informatie is input voor een op te stellen plan.
Je zoekt de eerste weken uit wat een leerling allemaal kan en wat de leerling nodig heeft; wat is de beginsituatie?, waar moet de leerling starten, wat zijn de doelen voor de eerste periode en wat zijn de specifieke onderwijsbehoeften. Met behulp van de LOWAN leerlijnen kun je de beginsituatie per vakgebied vaststellen.
De observaties, de toetsresultaten, de informatie uit het gesprek met ouders en de vorige school samen bepaalt de beginsituatie van de leerling. Vervolgens stel je het doorstroomniveau per vakgebied vast en maak je een helder en uitvoerbaar plan.
Leerlijnen
Met de leerlijnen breng je de beginsituatie in kaart. De vragen in gekleurde bol op de leerstofkaarten kun je helpen om de juiste informatie per vakgebied te krijgen.
Observaties en instaptoetsen
In de eerste periode krijg je een steeds beter beeld van de leerling. Je ziet wat hij nodig heeft om tot ontwikkeling te komen (de specifieke onderwijsbehoeften). Door observaties, methode-onafhankelijke toetsen en eventueel toetsen in de thuistaal af te nemen breng je het niveau in kaart. Dit samen is de beginsituatie.
De taalschool in Haarlem heeft een gebruikswijzer geschreven voor het vaststellen van de beginsituatie in deze eerste periode.
Beginsituatie in eigen taal
Leerling komen niet blanco in ons Nederlandse onderwijs. Ze nemen (onderwijs)ervaring mee uit hun herkomstland. Hoe groot de onderliggende kennis in de thuistaal is, is afhankelijk van verschillende factoren. Het aansluiten bij en in zetten van de kennis van het kind is belangrijk. Dat werkt motiverend. Meertalige toetsen is een middel om zicht te krijgen op deze ontwikkeling, hieronder een aantal. Bij de vakgebieden per vakgebied meer informatie.
Beginsituatie in de thuistaal
Stap 4: Doorstroom-perspectief
Artikel over het doorstroomperspectiefNadat je de beginsituatie in kaart hebt gebracht, bepaal je het doorstroomniveau per vakgebied. Al deze doorstroomniveaus per vakgebied vormen samen het doorstroomperspectief. Dit geeft richting aan wat er voor deze leerling aan onderwijsaanbod nodig is, totdat de leerling doorstroomt naar het regulier onderwijs en/of kan aansluiten bij het niveau van leeftijdsgenoten. Het doorstroomperspectief voor de leerling komt in het leerlingvolgsysteem. (Zie ook: zicht op ontwikkeling)
De LOWAN-leerlijnen nieuwkomers zijn helpend bij het bepalen van het doorstroomniveau: welke doelen wil je behalen? De streefdoelen of de extra streefdoelen? Vervolgens stel je voor de leerling een plan met doelen voor korte perioden op, dat vervolgens in het leerlingvolgsysteem komt.
We hebben hier in april een webinar over – meld je snel aan!